Lạm dụng người cao tuổi là sự ngược đãi về thể chất hoặc tinh thần, bỏ bê, hoặc bóc lột tài chính của người cao tuổi.
Mục Lục
Các loại lạm dụng người cao tuổi
Các loại lạm dụng người cao tuổi thường gặp bao gồm lạm dụng về thể chất, lạm dụng về tâm lý, bỏ bê và lạm dụng về tài chính. Mỗi loại có thể là cố ý hoặc vô ý. Thủ phạm thường là trẻ em đã trưởng thành nhưng có thể là các thành viên khác trong gia đình hoặc những người chăm sóc được trả lương hoặc không chính thức. Sự lạm dụng thường trở nên thường xuyên và nghiêm trọng hơn theo thời gian. Ít hơn 20% trường hợp lạm dụng được báo cáo; do đó, các bác sĩ phải luôn thận trọng trong việc phát hiện những bệnh nhân cao tuổi có nguy cơ bị ngược đãi.
Lạm dụng thể chất là việc sử dụng vũ lực dẫn tới tổn thương hoặc khó chịu về thể chất hoặc tâm lý. Nó bao gồm sự tấn công, xô đẩy, lắc, đánh đập, kiềm chế, ép buộc ăn, và cấp thuốc không chính đáng. Nó có thể bao gồm tấn công tình dục (bất kỳ hình thức thân mật tình dục nào mà không có sự đồng ý hoặc bằng vũ lực hoặc đe doạ dùng vũ lực).
Lạm dụng tâm lý là sử dụng các từ ngữ, hành động, hoặc các phương tiện khác để gây ra căng thẳng hoặc đau đớn về tinh thần. Nó bao gồm việc đưa ra các mối đe dọa (ví dụ như về thể chế hóa), những lời lăng mạ, và các mệnh lệnh khắc nghiệt, cũng như giữ im lặng và phớt lờ người đó. Nó cũng bao gồm việc trẻ hoá (một hình thức bảo trợ theo chủ nghĩa tuổi tác, trong đó người gây bạo lực đối xử với người cao tuổi như một đứa trẻ), điều này khuyến khích người cao tuổi trở nên phụ thuộc vào thủ phạm.
Bỏ mặc là sự thiếu sót hoặc từ chối cung cấp thực phẩm, thuốc men, chăm sóc cá nhân, hoặc các thứ cần thiết khác; nó cũng bao gồm việc bỏ rơi. Việc bỏ bê dẫn đến tổn hại về thể chất hoặc tâm lý được xem là lạm dụng.
Lạm dụng tài chính là sự bóc lột hoặc không chú ý tới tài sản hoặc quỹ của một người. Nó bao gồm lừa đảo, ép buộc một người để phân phối tài sản và quản lý tiền của người đó một cách vô trách nhiệm.
Mặc dù tỷ lệ lạm dụng thực sự là không rõ ràng, lạm dụng người cao tuổi dường như là một vấn đề sức khỏe cộng đồng đang gia tăng ở Mỹ. National Center on Elder AbuseTrung tâm Quốc gia về Lạm dụng Người cao tuổi trích dẫn các nghiên cứu báo cáo có tới 1/10 người cao tuổi là nạn nhân của sự lạm dụng thể chất, lạm dụng tâm lý, hoặc bỏ bê. Trong các nghiên cứu của Canada và Tây Âu, tỷ lệ lạm dụng tương đương với ở Mỹ.
Các yếu tố nguy cơ
Đối với nạn nhân, các yếu tố nguy cơ đối với lạm dụng người cao tuổi bao gồm suy yếu (các rối loạn mạn tính, suy giảm chức năng, suy giảm nhận thức) và cô lập xã hội. Đối với người gây ra lạm dụng, các yếu tố nguy cơ bao gồm lạm dụng chất gây nghiện, rối loạn tâm thần, tiền sử sử dụng bạo lực, căng thẳng, và sự phụ thuộc vào nạn nhân
Phòng ngừa
Một bác sĩ hoặc nhân viên chăm sóc sức khỏe khác có thể là người duy nhất mà một nạn nhân bị lạm dụng có tiếp xúc ngoài thủ phạm và do đó phải cảnh giác với các yếu tố nguy cơ và dấu hiệu lạm dụng. Nhận biết được các tình huống nguy cơ cao có thể ngăn ngừa lạm dụng người cao tuổi – ví dụ như khi một người cao tuổi yếu đuối hoặc có suy giảm nhận thức đang được chăm sóc bởi người có tiền sử lạm dụng chất gây nghiện, bạo lực, rối loạn tâm thần hoặc gánh nặng của người chăm sóc.
Các bác sĩ nên đặc biệt chú ý khi một người già yếu (ví dụ, một người có tiền sử đột quỵ gần đây hoặc một tình trạng bệnh mới được chẩn đoán) được ra viện và sống ở một môi trường nhà ở bấp bênh. Các bác sĩ cũng nên nhớ rằng những kẻ gây lạm dụng và nạn nhân có thể không phù hợp với khuôn mẫu.
Người cao tuổi thường đồng ý sống chung với các thành viên trong gia đình có vấn đề về ma túy hoặc nghiện rượu hoặc rối loạn tâm thần nghiêm trọng. Một thành viên trong gia đình có thể đã được xuất viện từ một bệnh viện tâm thần hoặc một cơ sở y tế khác tớisống tại nhà của một người cao tuổi mà không bị kiểm tra nguy cơ gây ra sự lạm dụng. Do đó, các bác sỹ cần phải tư vấn cho những bệnh nhân xem xét tình trạng sống chung, đặc biệt nếu mối quan hệ đó có căng thẳng trong quá khứ.
Cần phải xem xét thêm cho việc lựa chọn và thuê người giúp việc tại nhà, cả từ các cơ quan dịch vụ chính thức và các thỏa thuận không chính thức. Một tỷ lệ nhỏ, nhưng có ý nghĩa, bệnh nhân sử dụng người giúp việc tại nhà báo cáo mối lo ngại về hành vi trộm cắp, bỏ bê, hoặc ngược đãi. Sàng lọc và đào tạo cho những người trợ giúp như vậy có thể giúp ngăn ngừa sự ngược đãi.
Bệnh nhân cũng có thể chủ động làm giảm nguy cơ lạm dụng (ví dụ, bằng cách duy trì các mối quan hệ xã hội, bằng cách tăng mối liên hệ xã hội và cộng đồng). Họ nên tìm kiếm tư vấn pháp lý trước khi ký vào bất kỳ tài liệu nào liên quan đến nơi họ sinh sống hoặc người quản lý tài chính cho họ.
Nguồn: www.msdmanuals.com
Người Cao Tuổi TV – Không gian riêng dành cho người cao tuổi
