Rối loạn giấc ngủ ở người cao tuổi: những điều cần biết

Rối loạn giấc ngủ nguyên phát – không do bệnh lý khác hoặc nguyên nhân tâm thần

Rối loạn giấc ngủ nguyên phát có thể là:

• Mất ngủ, khó ngủ, luôn cảm thấy buồn ngủ hoặc ngủ không yên giấc.
• Ngưng thở hoặc hơi thở bị gián đoạn trong lúc ngủ.
• Hội chứng chân không yên (RLS) – cảm thấy rất muốn cựa quậy chân khi ngủ.
• Rối loạn tứ chi theo chu kỳ – hay còn gọi là chân tay cử động trong vô thức.
• Rối loạn giấc ngủ nhịp sinh học hoặc chu kỳ ngủ – thức bị gián đoạn.
• Rối loạn hành vi giấc ngủ REM.

Mất ngủ vừa là một triệu chứng, vừa là bệnh. Trầm cảm, lo lắng hay sa sút trí tuệ là những nguyên nhân làm tăng nguy cơ rối loạn giấc ngủ, đặc biệt là chứng mất ngủ.

Các bệnh lý nội khoa

Một nghiên cứu về các vấn đề liên quan đến giấc ngủ của người lớn tuổi ở Singapore đã chứng minh rằng những người có vấn đề giấc ngủ thường có bệnh lý đi kèm và ít vận động. Các bệnh này gồm:

• Parkinson
• Alzheimer
• Đau mãn tính, ví dụ như đau khớp
• Bệnh về tim mạch, thần kinh, tiêu hóa, hô hấp
• Rối loạn đi tiểu

Thuốc

Một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ ở người cao tuổi, chẳng hạn như:

• Thuốc lợi tiểu cho người bị cao huyết áp hoặc tăng nhãn áp.
• Thuốc kháng cholinergic dành cho những người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD).
• Thuốc hạ áp.
• Corticosteroid (prednisone) dùng cho người bị viêm khớp dạng thấp.
• Thuốc chống trầm cảm.
• Thuốc ức chế histamine trên thụ thể H2 – ví dụ như Zantac hay Tagamet – dành cho bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) hoặc loét dạ dày tá tràng.
• Thuốc levodopa điều trị Parkinson.
• Thuốc adrenergic cho các tình trạng đe dọa tính mạng như hen suyễn hoặc tim ngừng đập.

Những nguyên nhân khác

Caffeine, rượu và thuốc lá cũng có thể gây ra các vấn đề về giấc ngủ.

Liệu pháp hành vi

Theo các chuyên gia, những người lớn tuổi nên thực hiện liệu pháp hành vi để chữa trị chứng rối loạn giấc ngủ ở bước đầu tiên thay vì sử dụng thuốc ngay lập tức, bởi trước đó họ có thể đã dùng nhiều loại thuốc.

Liệu trình điều trị kéo dài tầm 6 tuần hoặc lâu hơn, bao gồm giáo dục về giấc ngủ, kiểm soát các kích thích và hạn chế thời gian nằm trên giường.

Một thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng cho thấy liệu pháp nhận thức hành vi (CBT) có khả năng cải thiện chất lượng giấc ngủ cho những người bị mất ngủ. Nghiên cứu còn nhận định CBT hiệu quả hơn so với các phương pháp khác vì nó nhắm đến mục tiêu là chất lượng giấc ngủ thay vì làm thế nào để giúp bạn ngủ.

Bạn nên cố gắng hình thành những thói quen tốt như:

• Có thời gian ngủ cố định.
• Giường là nơi để ngủ, không dành cho công việc.
• Hoạt động nhẹ trước giờ đi ngủ, ví dụ như đọc sách.
• Khi ngủ không nên bật đèn sáng.
• Giữ không gian trong phòng ngủ dễ chịu và thoải mái.
• Tránh ngủ ban ngày.

Nếu bạn gặp khó khăn để ngủ trong 20 phút, hãy thử thức dậy và vận động nhẹ. Cố ép bản thân ngủ có thể khiến tình trạng mất ngủ của bạn trầm trọng hơn.

Một nghiên cứu về quản lý chứng rối loạn giấc ngủ ở người lớn tuổi cũng đưa ra vài gợi ý nhằm cải thiện tình hình cho người bệnh như:

• Không uống quá nhiều nước trước khi đi ngủ.
• Tránh dùng caffeine và rượu.
• Khoảng cách giữa thời điểm ăn tối và ngủ là từ 3 – 4 giờ.
• Tập thể dục thường xuyên, nhưng không tập trước khi đi ngủ.
• Tắm bằng nước ấm để thư giãn cơ thể cũng như tinh thần.

Nếu bạn đã thay đổi thói quen sinh hoạt như trên mà kết quả vẫn không tiến triển, lúc này bác sĩ có thể đề nghị dùng thuốc. Bạn hãy đọc tiếp để tìm hiểu thêm về thuốc ngủ và các phương pháp điều trị y tế khác nhé.

Dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ