Thực phẩm lên men là một trong những loại thực phẩm an toàn phổ biến và thông dụng nhất trên thị trường hiện nay. Loại thực phẩm này có nguồn gốc từ đâu, bản chất thực sự là gì? Chúng sẽ mang lại những lợi ích gì cho sức khỏe?
Mục Lục
Thực phẩm lên men là gì? Các loại thực phẩm lên men phổ biến nhất hiện nay
Thực phẩm lên men là gì?
Có thể nhiều người chưa biết thì lên men chính là hoạt động làm tăng sinh số lượng của các vi sinh vật khi cấy trực tiếp vào thực phẩm. Từ đó, giúp thúc đẩy quá trình trao đổi chất bên trong thực phẩm diễn ra nhanh hơn để chuyển hóa đường thành các sản phẩm khác như axit, khí hoặc rượu,…
Theo định nghĩa này, thực phẩm lên men được hiểu một cách đơn giản là các sản phẩm được chế biến bằng phương pháp lên men. Hiện nay có 03 phương pháp lên men thực phẩm phổ biến nhất là: lên men lactic, lên men ethanol và lên men propionic.
- Lên men lactic
Lên men lactic là quá trình chuyển hóa khí kị đường, dưới tác động của vi khuẩn lactic để tạo thành axit lactic. Đây là phương pháp lên men thông dụng nhất đối với chúng ta trong chế biến và bảo quản thực phẩm, dùng để tạo ra các sản phẩm như: sữa chua, phô mai, bơ… hay thịt, cá, rau củ muối. Nổi tiếng trong số đó có cả thịt hun khói hay các loại sốt giấm và nước mắm.
- Lên men ethanol
Lên men ethanol là quá trình lên men yếm khí, chuyển hóa đường thành ethanol. Phương pháp lên men này chủ yếu được ứng dụng để sản xuất các loại thức uống có cồn như: bia, rượu, nước hoa quả lên men,…
- Lên men propionic
Lên men propionic là quá trình chuyển hóa muối lactate và axit lactic thành axit propionic dưới tác dụng của vi sinh vật, các sản phẩm sinh ra có thể sẽ chứa thêm C02 và nước. Trong chế biến thực phẩm, phương pháp lên men này là cần thiết được áp dụng chủ yếu để làm ra các sản phẩm bánh, đặc biệt là bánh mì.
Các loại thực phẩm lên men phổ biến nhất hiện nay
Phương pháp lên men thực phẩm tưởng chừng như lạ lẫm nhưng thực chất đã được áp dụng phổ biến và rộng rãi tại Việt Nam từ khá lâu. Nhắc đến thực phẩm lên men, không thể không nói tới những món ăn dân dã, đậm đà đúng chuẩn “hương vị đồng quê” đối với người lao động như: dưa muối, cà muối, các loại mắm, nem chua, mẻ, cơm rượu hay rượu nếp cái, giấm táo lên men…
Bên cạnh đó, hiện nay trên thị trường còn xuất hiện khá nhiều các loại thực phẩm lên men có nguồn gốc từ các nước Phương Tây như: thịt hun khói, xúc xích lên men, phô mai hay rượu vang,…
- Sữa chua
Sữa chua được đánh giá là sản phẩm lên men phổ biến nhất hiện nay. Trong các sản phẩm sữa chua thường chứa rất nhiều vi khuẩn có lợi cho đường ruột, chẳng hạn như men vi sinh bifidobacterium và lactobacillus. Đây là 02 loại lợi khuẩn được chứng minh là làm giảm các triệu chứng khó chịu của hội chứng ruột kích thích, đồng thời giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn.
Ngoài sữa chua thì các chế phẩm lên men từ sữa khác như: phô mai, bơ smen, kem chua,… cũng khá phổ biến và thông dụng trong cuộc sống ngày nay bởi dễ sử dụng, thơm ngon và mang lại nhiều lợi ích tốt cho sức khỏe.
- Dưa cải muối
Có thể nhiều người chưa biết thì dưa cải muối là một loại thực phẩm lên men có nguồn gốc từ nước Đức. Tại Việt Nam, món ăn này cũng đã xuất hiện từ khá lâu và trở thành một trong những “đặc sản” mang đậm hương đồng quê dân dã, mộc mạc.
Dưa cải muối thường sử dụng cải bẹ hoặc bắp cải, thêm muối và nước rồi cho vào lọ sành hoặc bình đựng và để lên men tự nhiên trong vài ngày. Ngoài số lượng men vi sinh probiotic dồi dào, dưa cải muối còn rất giàu chất xơ cũng như vitamin C, B, K, natri, sắt và mangan. Món ăn này cũng chứa các chất chống oxy hóa như lutein và zeaxanthin rất quan trọng đối với sức khỏe của mắt.
- Salami – Xúc xích lên men
Salami hay còn được nhiều người biết đến với tên gọi khác là xúc xích lên men là sản phẩm được tạo ra bởi thịt lợn nghiền nhỏ sau đó trộn với các loại gia vị như: tỏi, gia vị, muối,… và đặc biệt là có thêm vi khuẩn lactic giúp lên men chua, tạo môi trường ức chế các vi khuẩn có hại khác.
Salami thường có vị mặn và chua nhẹ, có thể ăn trực tiếp hoặc chế biến thành nhiều món ngon khác như: ăn với bánh mì kẹp phô mai, làm bánh pizza, xào với mì Ý…
Hiện nay, tại thị trường Việt Nam, các sản phẩm salami lên men chủ yếu là nhập khẩu. Ông già IKA được biết đến là 1 trong những đơn vị tiên phong đầu tiên sản xuất thành công sản phẩm salami lên men tại Việt Nam.
- Kim chi
Kimchi là một loại thực phẩm lên men tự nhiên không có hoá chất xuất xứ từ đất nước Hàn Quốc, lấy bắp cải làm nguyên liệu chính và được nêm thêm cùng với gừng, muối, tỏi và bột ớt đỏ. Kimchi là một món ăn khai vị vô cùng được ưa chuộng tại các nước ở khu vực Đông Nam Á ví dụ như Nhật Bản, Hàn Quốc và Việt Nam.
Các vi khuẩn có lợi trong món ăn này giúp tăng cường sức khỏe hệ tiêu hóa, chống viêm và nhiễm trùng. Ngoài ra, kimchi cũng chứa nguồn vitamin A và C tuyệt vời, giúp tăng cường khả năng miễn dịch và tăng cường sức khỏe cho da.
- Kombucha
Mặc dù chỉ mới “du nhập” vào Việt Nam một thời gian ngắn nhưng Kombucha đã trở nên rất phổ biến và được đông đảo người tiêu dùng biết đến. Đây là một loại trà lên men được tạo ra bằng cách thêm các chủng đường, men và vi khuẩn có lợi vào trà xanh hoặc trà đen.
Kombucha giúp tăng cường sức khỏe đường ruột, chống viêm và thậm chí có thể giúp giảm cân. Không chỉ vậy, chúng còn là nguồn chất chống oxy hóa mạnh mẽ.
Mời bạn đọc đón xem số tiếp theo “Thực phẩm lên men có tốt không? Hiểu đúng về thực phẩm lên men” để có thêm những thông tin hữu ích nhé!
Người Cao Tuổi TV – Không gian riêng dành cho người cao tuổi.
